Sqarimi i argumenteve të pavërteta të tyre (filozofëve)

Youtube/Tezkije

Omer el Eshkar

22.01.2015

Ne kemi vënë re se argumenti i tyre bazohet në pretendimin se përdorimi i transmetimeve si dëshmi duhet ta arrijë shkallën e sigurisë dhe nëse kuptimi i haditheve ahad, haditheve mutavatir dhe teksteve të Kur'anit nuk e arrin shkallën e sigurisë, ato janë supozime dhe supozimet nuk mund të përdoren si dëshmi për sa u përket këtyre çështjeve, sepse Allahu ka thënë:

"...Po ata (idhujtarët), nuk ndjekin tjetër vetëm se paragjykime..." En-Nexhm, 23

Dhe:

"....ata nuk ndjekin tjetër vetëm paragjykime, e paragjykimi nuk është asgjë ndaj së vërtetës." En-Nexhm, :28

Ka ajete tjera, në të cilat Allahu i qortoi politeistët për ndjekje të supozimeve. Përdorimi i këtyre ajeteve dhe ajeteve të ngjashme si dëshmi mund të refuzohet, sepse lloji i supozimit ose hamendjes që përmendet në ajet nuk është ajo që ne po i referohemi. Tekstet, të cilat ata refuzojnë t'i pranojnë kanë arritur shkallën e probabilitetit më të lartë, ndërkaq hamendja të cilën Allahu e qorton në ajetin 23 të sures En-Nexhm, është lloj i dyshimit, i cili është thjesht spekulim dhe supozim, mirëpo në En-Nihajeh dhe El-Lisan dhe fjalorë të tjerë arabisht shkruhet se dhann (i përkthyer si "hamendje", në ajetin e cituar më lartë), nënkupton "kur ti ke dyshime lidhur me diçka, mirëpo ti e pranon atë dhe gjykon sipas saj."

Kjo është hamendja, të cilën Allahu e qortoi te politeistët. Çka e përforcon këtë mendim është fakti se Allahu tha lidhur me ta:

"...Ata nuk ndjekin tjetër vetëm supozime dhe nuk janë tjetër vetëm se rrenacakë." El-En'am,116

Kështu "dhann" i referohet supozimit, i cili është thjesht spekulim dhe hamendje. Nëse dhann-i për të cilin mushrikët po qortoheshin do të ishte i një probabiliteti të lartë, atëherë nuk do të lejohej të përdorej Kur'ani dhe hadithet si dëshmi për rregullat, sepse Allahu i qortoi politeistët për pasimin e çfarëdo dhann-i (hamendjeje). Ai nuk e qortoi vetëm hamendjen në rastin e besimit dhe të lë anash çështjen e rregullave; në disa ajete Ai sqaron se hamendja për të cilën duhet të qortohen politeistët përfshin idetë e tyre gjithashtu për rregullat. Allahu flet për këtë çështje në Kur'an:

"E ata që i shoqëruan Zotit, do të thoshin: “Sikur të donte Allahu nuk do t’i bënim shok (nuk do të ishim idhujtarë) as ne, as prindërit tanë,..." El-En'am,148

-Kjo i referohet besimit ose akides.

"....e as nuk do të ndalonim asnjë send.” El-En'am, 148

-Kjo i referohet rregullave ose hukmit.

"Kështu patën gënjyer edhe ata që ishin para tyre derisa (për shkak të mëkatit) përjetuan dënimin tonë të ashpër. Thuaj: “A mos keni ndonjë fakt e të na e prezantoni atë neve?” Ju i mbështeteni vetëm hamendjes, në të vërtetë, vetëm gënjeni”. El-En'am, 148

Ne nuk e pranojmë pohimin e tyre se hadithet ahad nuk e arrijnë shkallën e sigurisë. Ato vërtet e arrijnë atë shkallë. Siddik Hasan Han ka thënë: "Mospajtimi ekziston vetëm për hadithet ahad, për të cilët nuk ka dëshmi mbështetëse se a janë supozime apo të sigurta (sakta). Në rastin e haditheve ahad, për të cilët ka dëshmi mbështetëse, nuk ka mospajtime të tilla. Nuk ka mospajtime sa u përket haditheve ahad, aty ku ekziston konsensus se me to duhet të veprohet, sepse ky konsensus i çon ato deri në atë shkallë të sigurisë. E njëjta vlen për transmetimet ahad, të cilat janë të pranuara nga Umeti dhe zbatohen sipas kuptimit të dukshëm ose interpretimit të kuptimit të tyre, siç është rasti me hadithet ahad në sahihet – Buhariun dhe Muslimin. El-Al-lame Es-Safarini ka thënë në Lavami El-Envar el-Behije:

"Nëse një hadith ahad është shumë i njohur dhe i pranuar, kjo sugjeron siguri, ashtu siç transmetohet nga Allame ibn Muflih dhe të tjerët nga Ibn Is'hak el-Asfarajini dhe Ibn Furak. Gjithashtu thuhet se kjo e sjell atë në shkallë të saktësisë definitive.

Pastaj ai përmendi mendimin se nëse një hadith ahad nuk njihet mirë dhe nuk është në shkallë të gjerë i pranuar, kjo e sjell atë deri në shkallë të probabilitetit, sepse ka mundësi për konfuzion dhe gabime. Mirëpo tregohet se Imam el-Muvaffak (Ibn Kudame), Ibn Hamdan dhe Et-Tufi përfunduan se transmetimet e tilla duhet të arrijnë shkallën e sigurisë nëse ka dëshmi mbështetëse.

El-Allamah A'la ed-Din Ali ibn Sulejman el-Mirdavi ka thënë në Sherh et-Tahrir:

"Ky është mendim më i fortë dhe më i saktë. Ai sugjeron se dëshmi mbështetëse janë: "kur njeriu ndihet i qetë me hadithin ahad ashtu siç ndihet me hadithet mutavatir dhe nuk ka kurrfarë dyshimi."

Ai gjithashtu tha se hadithet ahad, të cilat nuk janë shumë të njohura dhe shumë të pranuara mund të arrijnë shkallen e sigurisë nëse transmetohen nga një Imam, dituria për hadithe e të cilit është e njohur.

Ai transmeton nga El-Kadi Ebu Ja'la: "Ky është mendimi i saktë (mendimi i hanbelive)." Ebu'l Hattab tha: "Ky është kuptimi i dukshëm i pikëpamjes së shokëve tanë."

Es-Safarini përmendi se ky është mendimi i përvetësuar nga Ibn El-Zaauni dhe Imam ibn Tejmije, pastaj ai tha se ky ishte mendim i usulijinëve në mesin e shokëve të Ebu Hanifes, Shafiut dhe Ahmedit – Allahu qoftë i kënaqur me ta – (i cili tha) nëse një hadith ahad pranohet dhe pasohet nga Umeti, atëherë ai arrin shkallën e sigurisë.

Pastaj ai tha se pasuesit e imamëve, të cilët e kundërshtojnë këtë mendim janë të paktë dhe janë të ndikuar nga dijetarët e ilmul kelamit. Ai tha se prej atyre, të cilët thanë se hadithet ahad e arrijnë shkallën e sigurisë ishin Ebu Is'hak dhe Ebu Et-Tajib. Kjo ishte përmendur nga Abdul Vehabi dhe kolegët e tij nga malikitë dhe nga Es-Serhasi dhe kolegët e tij në mes të hanefive." Ai ka thënë: "Ky është mendimi i shumicës së fukahave, dijetarëve të hadithit, selefëve dhe shumicës së esharive dhe të tjerëve."

Ibn Es-Salah ka thënë: "Ajo që transmetohet nga Buhariu arrin shkallën e sigurisë (saktësisë), në kundërshtim me mendimin e atyre, të cilët mohojnë këtë, duke pohuar se ajo arrin vetëm shkallën e probabilitetit. Mirëpo, ata thonë se Umeti i ka pranuar gjerësisht këto hadithe për shkak se ata duhet të veprojnë me një hadith, edhe nëse ai e arrin vetëm shkallën e probabilitetit (mundësisë). Ai tha: "Por, hadithi, i cili arrin vetëm shkallën e probabilitetit mund të mos jetë i saktë."

Ibn Es-Salah ka thënë: "Unë e preferoja këtë mendim dhe e konsideroja të vlefshëm, pastaj m'u bë e qartë se asaj, të cilës i referoheshim së pari, ishte mendimi i saktë, sepse mendohet të jetë i saktë nga ai (Umeti), i cili është i pagabueshëm dhe mendimet e të cilit nuk mund të jenë gabim, sepse Umeti në konsensusin e tij është i pagabueshëm dhe është i mbrojtur nga gabimi. Ibn Es-Salah e kishte fjalën se Umeti është pajtuar unanimisht se hadithet e Buhariut dhe Muslimit janë të sakta.

Es-Safarini ka thënë: "Kur Ibn Kethiri e shqyrtoi mendimin e Ibn Es-Salah, se ajo që transmetohet nga dy sahihet është definitivisht korrekte, ai tha: "Unë pajtohem me atë që ka thënë Ibn Es-Salah." Pastaj ai përmendi se Ibn Kethiri i pa disa thënie të shejhut të tij Ibn Tejmije, përfundimi i të cilave ishte se ai mendon se hadithet, të cilat ishin të njohura dhe të pranuara gjerësisht nga dijetarët janë definitivisht të sakta. "Ky është mendim i të gjithë dijetarëve të hadithit dhe i shumicës së selefëve", përfundoi Ibn Tejmije."[1]

Mendimi i saktë është se hadithet e sakta ahad e arrijnë shkallën e sigurisë (saktësisë), nëse mbështeten në dëshmi vërtetuese dhe kjo ishte në pajtim me mendimet e një grupi të dijetarëve.

Hadithet, të cilat u transmetuan në librat e Sunetit dhe u klasifikuan nga dijetarët si sahih (të sakta), pa kurrfarë dyshimi për saktësinë e tyre, e arrijnë shkallën e sigurisë me konsensusin e Umetit dhe ato janë sahih (të sakta). Kjo përfshin hadithet, për të cilat u pajtuan dy autorët e sahihëve (Buhariu dhe Muslimi), ose të cilat u transmetuan në cilindo prej sahihëve dhe për të cilët asnjë dyshim nuk është shprehur nga dijetarët. E njëjta gjë vlen edhe për transmetimet tjera, të cilat janë shumë të njohura dhe gjerësisht të pranuara ose janë transmetuar nga njëri prej dijetarëve më të mëdhenj si nga Maliku, nga Nafi, nga Ibn Umer.

Në përfundim dijetarët suni i pranojnë hadithet ahad që kanë të bëjnë me akiden dhe ahkamet (rregullat), pa bërë dallime në mes tyre. Kjo tregohet me faktin se imamët e Ehli Sunetit, si Maliku, Ahmedi, Buhariu, Muslimi, Ebu Davudi, Tirmidhiu, Nessaiu, Ed-Darimi dhe të tjerët, transmetuan në përmbledhjet e tyre hadithe që flasin për akiden, dhe ka disa transmetime ahad në mesin e tyre. Nëse nuk do të besonin se hadithet e tilla mund të përdoren si dëshmi, ata nuk do të mërziteshin për t'i transmetuar, shqyrtuar dhe regjistruar. Kush thotë diçka tjetër për ta, bën shpifje kundër tyre.

Ata që thonë se këto transmetime nuk e arrijnë shkallën e sigurisë (saktësisë), thonë se ato mund të përdoren për akiden nëse ato vërtetohen se janë të sakta. Nëse ato arrijnë vetëm shkallën e probabilitetit (sipas mendimit të disa dijetarëve), kjo nuk do të thotë se ato nuk mund të përdoren për akide.

Edhe pse Ibn Abdul Berr sugjeronte se hadithet ahad nuk e arrijnë shkallën e sigurisë, ai akoma pranonte se ato duhet të pranohen për çështje të akides dhe për çështjeve të rregullave (ahkameve). Ai ua atribuoi këtë mendim Ehli Sunetit.[2]

Tekstet të cilat tregojnë se hadithet ahad janë mjaft të vlefshme (të shëndosha) për t'u përdorur si dëshmi

Shumë tekste tregojnë se ne duhet t'i pranojmë hadithet ahad si dëshmi për t'i vërtetuar çështjet e akides. Shembujt vijues përfshijnë:

a) Ajeti:

"Nuk është e nevojshme të dalin në luftë të gjithë besimtarët. E përse nga çdo grumbull i tyre të mos shkojë një grup për t’u aftësuar në diturinë fetare, për ta mësuar popullin e vet kur të kthehet te ata, në mënyrë që ata të kuptojnë (e të ruhen). " Tevbe, 122

Ky ajet i nxit fiset, klanet dhe njerëzit e fiseve të ndryshme, të cilët janë besimtarë, të dërgojnë një grup për të marrë mësime për fenë e tyre, që të kthehen te populli i tyre dhe ta këshillojnë. Fjala arabe 'taifeh' (grup) mund të përdoret për një ose më tepër njerëz. Mësimet për fenë përfshijnë akiden (besimin) dhe ahkamet (rregullat); vërtet kuptimi i akides është më i rëndësishëm se kuptimi i rregullave. Për këtë Ebu Hanife e shkroi një libër të vogël për akiden, të titulluar: "Fikh el-Ekber (Fikhu i madh). Ky ajet qartë tregon se ne duhet t'i pranojmë hadithet ahad si dëshmi për çështjet e akides, ndryshe nuk do të ishte e lejuar për 'taifa' (një njeri ose më tepër) t'i këshillonin njerëzit.

b) Ajeti:

"O ju që keni besuar, nëse ndonjë i pandërgjegjshëm u sjell ndonjë lajm, ju shqyrtojeni mirë..." El-Huxhurat, 6

Kjo tregon se nëse dikush, i cili nuk është fasik (gënjeshtar), është i besueshëm dhe i ndershëm u sjell disa informata, atëherë dëshmitë janë të forta dhe nuk ka nevojë për kontrollim, përkundrazi, informatat duhet të përdoren menjëherë.

c) Suneti e sqaron ajetin

"...E përse nga çdo grumbull i tyre të mos shkojë një grup..." Tevbe,122

Buhariu transmeton në sahihun e tij se Malik ibn El-Huvejrith ka thënë: "Ne erdhëm tek i Dërguari dhe ne ishim të ri, të afërt në moshë. Ne qëndruam me të për njëzet ditë dhe i Dërguari a.s. ishte i mëshirshëm dhe bujar. Kur ai e ndjeu se na kishte marrë malli për familjet, ai na pyeti se kë e kishim lënë mbrapa dhe ne i treguam. Ai tha: "Kthehuni te familjet tuaja dhe qëndroni me ta, mësoni ata dhe faluni si më keni parë mua duke u falur."[3]

Ai e urdhëroi secilin nga këta të rinjve t'i mësonin anëtarët e familjes, në mësim përfshihej edhe akideja, në të vërtetë akideja është gjëja e parë për t'u mësuar. Nëse transmetimet ahad nuk mund të përdoren në ndërtimin e akides, nuk do të kishin kuptim mësimet e këtyre të rinjve.

d) Në Sahihun e Buhariut dhe Muslimit transmetohet se populli i Jemenit erdhi tek i Dërguari i Allahut dhe i thanë:

"Na dërgo një njeri, i cili mund të na mësoj Sunetin dhe Islamin. I Dërguari a.s. e kapi dorën e Ebu Ubejdes dhe tha: "Ky është i besueshmi i këtij Umeti."[4]

Nëse dëshmia është e papranueshme kur vjen vetëm prej një njeriu, i Dërguari a.s. nuk do ta dërgonte Ebu Ubejden vetëm. E njëjta mund të thuhet për raste tjera, kur ai a.s. i dërgoi shokët tjerë në vende të ndryshme, si Ali ibn Ebi Talibin, Muadh ibn Xhebelin dhe Ebu Musa El-Eshariun (Allahu qoftë i kënaqur me ta). Hadithet e tyre janë të regjistruara në dy sahihet dhe në vende tjera.

Pa dyshim se atë që ata ua mësuan të tjerëve ishte akideja. Nëse nuk do të kishin prova të akides dhe nuk do t'u jepnin fakte që njerëzit të besonin, i Dërguari a.s. nuk do t'i dërgonte vetëm.

Imam Shafiu ka thënë në librin e tij Er-Risale: "Kur ai a.s. dërgoi dikë, atëherë provat ishin ngritur ose për ose kundër popullit tek i cili ai ishte dërguar, duke u bërë me dije se atë që u ka treguar ka ardhur nga i Dërguari i Allahut."[5]

[1] Lavami el-Envar el-Behijeh, fq. 17.

[2] Ibn Abdul Berr, Et-Temhid, 1/7.

[3] Buhariu, 2/110, hadithi nr. 627; Muslimi, 1/465, hadithi nr. 674.

[4] Muslimi, 4/1888, hadithi nr. 2419.

[5] Esh-Shafa'i: Er-Risalah, fq. 412.