Youtube/Tezkije
Fetva
Aktualitete
Libra
Tema e pestë: Mirësia (el birru) dhe frytet e saj të pafundme
Dr. Muhamed el Hamed
 24.03.2022

Pika e parë: Nocioni i mirësisë:
 
Mirësia është një ndër termat madhështorë që përmendet dendur në Kuran dhe Sunet.
 
Mirësia është një shprehje që në vete ngërthen kuptime universale dhe gjurmë të thella rreth së cilës sillet çdo mirësi e sukses i kësaj bote e i botës tjetër. Mu për këtë vërejmë se thëniet e dijetarëve rreth komentimit të mirësisë janë shumë të larmishme. Disa prej tyre kanë thënë: “Mirësia është rregulli.” Disa të tjerë kanë thënë: “Është çdo gjë e dobishme.” Zuxhaxhi ka thënë: “Disa kanë thënë: “Mirësi është çdo vepër e mirë që të afron me Allahun e Lartësuar.”
 
Ndërkaq, Ebu Mensuri ka thënë: “Mirësia është e mira e kësaj bote dhe botës tjetër. Mirësia e kësaj bote është çdo e mirë që Allahu ia mundëson robit, qoftë udhëzim, qoftë begati e mirësi, ndërsa e mira e botës tjetër është fitimi i kënaqësisë së përhershme në Xhenet.”
 
Një ndër përkufizimet më të mira të mirësisë është përkufizimi që ka bërë dijetari Abdurrahman Sadi: “Mirësia është term i përgjithshëm, ku përfshihen bindjet e besimi, veprat e zemrës e të gjymtyrëve, siç përfshihen kryerja e urdhëresave dhe braktisja e ndalesave.”
 
Ky është një përkufizim gjithëpërfshirës, i cili është më se i mjaftueshëm për të kuptuar mirësinë.
 
Pika e dytë: Termi mirësi është përmendur shpesh në Kuran dhe ka ardhur në trajta e kontekste të ndryshme, si:
 
1.       Në kuptimin e mbajtjes së lidhjeve. Allahu i Madhëruar thotë në Kuran: “Mos e bëni pengesë betimin në Allahun për mbajtjen e lidhjeve.” (El Bekare, 224)
 
Në të njëjtin kuptim ka ardhur edhe në fjalën e Allahut: “Allahu nuk ju ndalon të silleni mirë dhe të jeni të drejtë ndaj atyre që nuk luftojnë kundër jush për shkak të fesë dhe që nuk ju dëbojnë prej shtëpive tuaja.” (El Mumtehine, 8)
 
2.      Në kuptimin e bindjes ndaj dikujt, siç qëndron në fjalën e Allahut: “... dhe i bindur (i sjellshëm) ndaj prindërve të vet.” (Merjem, 14)
 
Si dhe në ajetin: “... dhe që të jem i bindur (i mirë) ndaj nënës sime.” (Merjem, 32)
 
3.      Në kuptimin vepra të mira, siç thotë Allahu në Kuran: “Ndihmojeni njëri-tjetrin në punë të mira.” (El Maide, 2)
 
Nëse fjala mirësi (el birr) vjen pranë termit devotshmëri (takva), atëherë mirësia merr kuptimin e veprave të mira, ndërsa devotshmëria merr kuptimin e largimit nga ndalesat.
 
4.      Kur përmendet si term i përgjithshëm, nënkupton edhe devotshmërinë, si në fjalën e Allahut të Lartësuar: “Nuk keni për ta arritur devotshmërinë, derisa të ndani (lëmoshë) nga ajo (pasuri) që e doni.” (Al Imran, 92)
 
Allahu i Madhëruar thotë: “Devotshmëria nuk është të kthyerit e fytyrës suaj nga lindja dhe perëndimi, por devotshmëri ka ai që beson Allahun…” (El Bekare, 177)
 
Po ashtu, Allahu thotë në një ajet tjetër: “Vallë, a i urdhëroni njerëzit për devotshmëri, kurse veten po e harroni.” (El Bekare, 44)
 
Pika e treta: Mirësia në Sunetin e Profetit ﷺ: Edhe në Sunet fjala mirësi është përmendur shpesh, të cilat bartin thuajse të njëjtat kuptime me ato që përmendëm më lart. Por, ka raste kur komentohet edhe me ndonjë shprehje tjetër krahas atyre që përmendëm, bie fjala, komentohet me moralin e mirë dhe bindjen.
 
Në këtë kontekst është theksuar nga imam Muslimi, i cili përcjell nga Nevas ibn Semani (Allahu qoftë i kënaqur me të), ku Profeti ﷺ ka thënë: “Mirësia është morali i mirë, ndërsa gjynahu është ajo që të shqetëson në shpirt dhe që urren ta marrin vesh njerëzit.”
 
Uasibe ibn Mabedi ka thënë: “Shkova te Profeti ﷺ, i cili më tha: “Erdhe të pyesësh për të mirën dhe të keqen?” I thashë: “Po.” Ai, ﷺ, më tha: “Pyet zemrën tënde. E mirë është ajo me të cilën shpirti ndihet rehat dhe zemra qetësohet. Ndërkaq, e keqe është ajo që nuk zë vend në shpirt dhe shkakton turbullira në gjoks, edhe nëse njerëzit të japin fetva për të.”
 
Imam Ibn Rexhebi (Allahu e mëshiroftë!), gjatë sqarimit që u bën këtyre dy haditheve, thotë: “Komentimi i fjalës mirësi ka ardhur i ndryshëm, sepse mirësia vjen në dy kuptime:
 
Në kuptim të trajtimit të njerëzve me sjellje të mirë dhe me bamirësi. Mbase mirësjellja këtu merr kuptim më të veçantë, përkatësisht mirësjelljen me prindërit, kështu që thuhet “mirësjellja me prindërit”. Pra, ajo përdoret edhe për marrëdhëniet me njerëzit në përgjithësi. Ibn Mubareku ka shkruar një libër me titull “Mirësjellja dhe lidhjet familjare”. Po ashtu, Sahihu i Buhariut dhe Suneni i Tirmidhiut përmbajnë nga një kapitull me titull “Mirësjellja dhe lidhjet familjare”, kapituj këta të cilët trajtojnë mirësjelljen me njerëzit duke vendosur në plan të parë mirësjelljen me prindërit. Behz ibn Hakimi, përcjellë nga babai i tij, transmeton se gjyshi i tij e pyeti Profetin ﷺ: “O i Dërguari i Allahut, me kë duhet të tregohem më i sjellshëm?” Ai tha “Me nënën tënde.” Pastaj me kë? - pyeti ai. Ai tha: “Me babanë tënd.” Pastaj me kë? - pyeti ai: Ai iu përgjigj: “Me më të afërmin, pastaj me më pak të afërmin.”
 
Në këtë kuptim vjen edhe hadithi i Profetit ﷺ: “Haxhi i pranuar (i mirë) nuk ka shpërblim tjetër përveç Xhenetit.” Ndërkaq, në Musnedin e imam Ahmedit thuhet se Profetin ﷺ e pyetën për mirëkryerjen e haxhit, e në atë rast tha: “Ushqimi i njerëzve dhe përhapja e selamit.” E, në një transmetim tjetër thuhet: “Dhe fjalët e mira.”
 
Ibn Omeri (Allahu qoftë i kënaqur me të!) thoshte: “Mirësia është gjë e lehtë, thjesht fytyrëqeshur e fjalëbutë.”
 
E, nëse mirësia bashkohet me devotshmërinë, si në fjalën e Allahut të Lartësuar: “Ndihmojeni njëri-tjetrin në mirësi e devotshmëri”, (El Maide, 2) kuptimi i mirësisë mund të jetë trajtimi i njerëzve me dashamirësi, ndërsa kuptimi i devotshmërisë që të sillet me Allahun duke kryer urdhëresat e Tij dhe duke iu larguar ndalesave.
 
Por, ka raste kur fjala mirësi ka për qëllim kryerjen e detyrimeve, ndërsa devotshmëria të vijë me kuptimin e largimit nga ndalesat.
 
E, në fjalën e Allahut: “... dhe mos bashkëpunoni në gjynahe dhe në armiqësi!”, (El Maide, 2) fjala gjynahe mund të nënkuptojë mosbindjen ndaj Allahut, ndërsa fjala armiqësi padrejtësinë ndaj krijesave. Por, me gjynah mund të kihen për qëllim gjynahet që janë të ndaluara në vetvete, bie fjala, imoraliteti, vjedhja e konsumimi i alkoolit, ndërsa me armiqësi të kihet për qëllim teprimi në atë që është e lejuar aq sa të arrijë të kthehet në të ndaluar, si: vrasja e atij që lejohet (si ndëshkim për vrasje) dhe vrasja e atij që nuk lejohet, marrja e të hollave shtesë krahas zekatit të detyruar, gjuajtja me thupër (a kamxhik) me një numër më të madh se ajo që është përcaktuar në masën ndëshkimore e të ngjashme me këto.
 
Më tej, Ibn Rexhebi shpjegon kuptimin e dytë të mirësisë, ku thotë: “Me të është për qëllim kryerja e të gjitha obligimeve të dukshme e të padukshme, si në fjalën e Allahut të Lartësuar: “Mirësia nuk është të kthyerit e fytyrës suaj nga lindja dhe perëndimi, por mirësia është (cilësi) e atij që beson Allahun, Ditën e Fundit, engjëjt, Librin dhe profetët; e atij që me vullnet jep nga pasuria e vet për të afërmit, jetimët, të varfrit, udhëtarët e mbetur rrugës, lypësit dhe për lirimin e të robëruarve; e atij që fal namazin dhe e jep zekatin; dhe e atyre që i plotësojnë premtimet, kur marrin përsipër diçka; e atyre që durojnë në kohë skamjeje, sëmundjeje dhe lufte. Këta janë besimtarët e vërtetë dhe këta janë ata që e kanë frikë Allahun.” (El Bekare, 177)
 
Është transmetuar se, kur Pejgamberi ﷺ u pyet për imanin, recitoi këtë ajet.
 
Pra, me këtë kuptim te mirësia hyjnë të gjitha bindjet që njeriu i beson në brendinë e vet, siç janë: besimi në Allahun, në engjëjt, në Librat, në të dërguarit e Tij dhe në veprat e mira të dukshme, si: shpenzimi i pasurisë për atë që Allahu e do, falja e namazit, dhënia e zekatit, mbajtja e premtimit, të durosh përcaktimin e Allahut, bie fjala, sëmundjet, varfërinë, ose durimi në punë të mira, si është durimi në ballafaqimin me armikun.
 
Imam Ibn Rexhebi vazhdon edhe më tej në shpjegimin e mirësisë, ku thotë: “Me gjasë, përgjigjja që Profeti ﷺ ka dhënë në hadithin e Nevasit nënkupton përmbledhjen e të gjitha këtyre sjelljeve. Kjo, se me moral të mirë nënkuptohet dhe stolisja me moralet e sheriatit, si dhe përvetësimi i sjelljeve me të cilat Allahu ka edukuar robërit e Tij në Librin e Vet, siç thotë Allahu për të Dërguarin e Tij fisnik: “Pa dyshim, ti je me virtyte madhore.” (El Kalem, 4)
 
Aishja ka thënë: “Morali i tij ishte Kurani.” Domethënë, ai edukohej me edukatën kuranore, kryente urdhrat e tij dhe largohej nga ndalesat e tij, kështu që të punuarit sipas Kuranit u bë virtyt si natyra e tij njerëzore, gjë e cila ishte e pandashme. Kjo është sjellja më e mirë, më fisnikja dhe më e bukura.
 
Thuhet se feja është moral e tëra, porse në hadithin e dytë, përcjellë nga Uabise qëndron: “Mirësi është ajo me të cilën shpirti ndihet rehat dhe që zemra qetësohet.” Ndërkaq, në një version tjetër: “Ajo e cila të zgjeron kraharorin.”
 
Edhe hallalli shpjegohet sikurse në hadithin e Thalebes dhe të të tjerëve. Kjo dëshmon se Allahu i ka krijuar njerëzit të atillë që ta njohin të vërtetën, ta pranojnë dhe të gjejnë prehje në të, si dhe në natyrën njerëzore ka brumosur dashurinë për të dhe largimin nga e kundërta e së vërtetës.
 
Me këtë na shfaqen disa kuptime të mirësisë dhe të gjurmëve të saj të thella.


Tezkije.com - Nuk lejohet shpërndarja ose/dhe ripublikimi i materialeve pa cekur burimin.
Shko tek kryefaqja