Youtube/Tezkije
Fetva
Aktualitete
Libra
Tema e gjashtë: Morali në Islam
Dr. Muhamed el Hamed
 31.03.2022

 
Pa dyshim, morali zë vend të lartë në fenë islame. Rrjedhimisht, në vijim do të përmendim disa çështje në lidhje me të.
 
E para: Përkufizimi i fjalës moral: morali është sjellje e virtyt që bëhet natyrshëm.
 
Ibn Mendhuri ka thënë: Morali është përmendur në Kuran: “Pa dyshim, ti je me virtyte madhore.” (El Kalem, 4) Gjithashtu, vjen me kuptimet: fe, virtyt dhe sjellje.
 
Ndërkaq, Xhahidhi ka thënë: “Morali është një gjendje e rrënjosur në shpirt, prej nga rrjedhin natyrshëm veprimet e sjelljet e njeriut. Te disa njerëz morali mund të jetë natyrë dhe instinkt i tyre, kurse te disa të tjerë mund të përvetësohet me ushtrime dhe përpjekje.”
 
E dyta: Përkufizimi i moralit të mirë: Përkufizimi i moralit të mirë në tërësi ka ardhur në disa mënyra, të cilat janë të afërta me njëra-tjetrën e që mund t’i përmbledhim në këtë përkufizim: morali i mirë është të cilësuarit me virtyte e morale fisnike, si: buzëqeshja, butësia, fjalët e mira, bujaria, zemërgjerësia, mosdëmtimi, durimi, shpirtmadhësia, falja, trimëria dhe të tjera si këto, si dhe duke u larguar nga çdo ves që bie ndesh me to.
 
Këto janë kuptimet më të thjeshta me të cilat sqarohet morali i mirë, por në vazhdim do të trajtojmë disa aspekte të tjera, të cilat do ta shfaqin me një pamje edhe më të qartë.
 
E treta: Kuptimi i moralit të mirë: Profeti ﷺ ka thënë: “Ki drojë Allahun kudo që të jesh, pasoje të keqen me një punë të mirë, që të ta fshijë atë, si dhe sillu me njerëzit me moral të mirë.”
 
Dijetari i Islamit Ibn Tejmije (Allahu e mëshiroftë!) ka thënë: “Morali i mirë me njerëzit është të mbash lidhjet me atë i cili i ka shkëputur lidhjet me ty, t’i nderosh, të lutesh e të kërkosh falje për të te Zoti, të thuash fjalë të mira për të dhe ta vizitosh. Po ashtu, t’i japësh edhe atij që nuk të jep, qoftë ajo dije a përfitim material, si dhe të falësh atë që të ka bërë padrejtësi duke të cenuar gjakun, pasurinë ose nderin. Disa prej këtyre janë detyrë, disa të tjera janë të pëlqyera.”
 
E katërta: Kuptimi i virtyteve të larta: Allahu i Madhëruar tregon cilësitë e profetit Muhamed ﷺ në Kuran, ku thotë: “... ti je me virtyte madhore.” (El Kalem, 4)
 
Sa i Madhëruar është Allahu! Sa të shumta janë mirësitë e Tij! Shiko sa e përkryer është dhënia e Tij! Shiko deri në cilën pikë arrin butësia e Tij! Shiko se si i dhuron robit të Vet, e më pas e lavdëron atë për diçka që vetë ia ka dhuruar!”
 
Shejhulislam Ibn Tejmije (Allahu e mëshiroftë!) ka thënë: “Virtytet madhore, me të cilat Allahu ka cilësuar profetin Muhamed ﷺ janë feja që përmbledh gjithë ato që ka urdhëruar Allahu. Kështu është shprehur Muxhahidi dhe të tjerët. Kjo, pa dyshim, është jetësimi i Kuranit, siç thotë bashkëshortja e tij, Aishja (Allahu qoftë e kënaqur me të!): “Morali i tij ka qenë Kurani.” Realiteti i kësaj është zbatimi dhe kryerja e çdo vepre që e do Allahu, me zemër të kënaqur dhe shpirt të qetë.”
 
Ndërkaq, imam Ibn Kajimi (Allahu e mëshiroftë!), në komentimin e ajetit të mësipërm, ka thënë: “Ibn Abasi dhe Muxhahidi kanë thënë: “Ti je në një fe madhështore, të cilën e dua, dhe nuk pranoj tjetër veç saj, e që është feja islame.”
 
Ndërkaq, Hasan el Basriu ka thënë: “Ato janë moralet e Kuranit.” Pra, vërtet, o Muhamed, ti je i pajisur me sjelljet të cilat nxit Kurani.”
 
Ndërkaq, dijetari Tahir ibn Ashuri (Allahu e mëshiroftë!) ka thënë: “Virtytet e larta janë sjellja më e mirë dhe më e lartë që buron nga njeriu dhe virtytet e larta qenë harmonizuar te Profeti ﷺ. Këto virtyte janë sjellja e mirë me njerëzit në çdo situatë, duke e ditur se virtytet e larta janë në një shkallë më të lartë se thjesht morali i mirë.”
 
Po ashtu, ai vazhdon e thotë: “Dije se virtytet madhore, të cilat janë shkalla më e lartë e moralit të mirë, përfshin të qenët besimtar, njohjen e të vërtetave, të qenët i butë, i drejtë, durimtar ndaj mundimeve, të qenët mirënjohës, i thjeshtë, asket, i dëlirë, falës, bujar, i turpshëm, guximtar, i vëmendshëm, i matur, serioz, i mëshirshëm dhe i sjellshëm në raport me bashkëshorten.”
 
Moralet janë të fshehura në brendësinë e njeriut dhe shfaqen nëpërmjet veprimeve që kryen poseduesi i tyre, si: në fjalë, të qenët fytyrëqeshur, i vendosur, i mençur, mënyra si ecën dhe pushon, në ngrënie e pirje, në sjelljen me familjen e në veprime të tjera si këto, përmes të cilave përcaktohet pozita, fama dhe vlerësimi që i bëjnë njerëzit.
 
Ndërkaq, tek i Dërguari i Allahut ﷺ të gjitha këto cilësi kanë qenë të pranishme, qoftë në mënyrën se si e udhëhiqte popullin e tij, qoftë në oratorinë dhe fjalët kuptimplota që thoshte.”
 
E pesta: Vlerat e moralit të mirë: Legjislacioni islam i ka qartësuar vlerat madhështore që ka morali i mirë, nëpërmjet të cilave arrihen të mirat e kësaj bote dhe të botës tjetër. Po veçojmë disa prej tyre:
 
1.       Të pajisurit me moral të mirë është zbatim i urdhrit të Allahut të Lartësuar, i Cili thotë: “Trego mëshirë, urdhëro vepra të mira dhe shmangu nga të paditurit!” (El Araf, 199)
 
2.      Të pajisurit me moral të mirë është bindje ndaj urdhrit të Profetit ﷺ, i cili ka urdhëruar për moral të mirë në një sërë hadithesh, bie fjala, hadithi i Muadhit, të cilin e trajtuam: “Dhe me njerëzit sillu me moral të mirë.”
 
3.      Duke pasur moral të mirë ne realizojmë pasimin e Profetit ﷺ. Allahu i Madhëruar thotë: “Në të Dërguarin e Allahut ju keni një shembull të mrekullueshëm.” (El Ahzab, 21)
 
4.      Me moralin e mirë arrihen gradat e larta. Profeti ﷺ ka thënë: “Njeriu me moral të mirë arrin gradën e atij që falet dhe që agjëron shumë.”
 
5.      Morali i mirë është nga veprat më të mëdha me të cilin njeriu hyn në Xhenet. Profeti ﷺ ka thënë: “Nga veprat më të mëdha të cilat i fusin njerëzit në Xhenet janë: bindja ndaj Allahut dhe morali i mirë.”
 
6.      Ai që është i pajisur me moral të mirë, Ditën e Gjykimit do të ulet pranë Profetit ﷺ: “Njeriu më i dashur tek unë e që do të ulet më pranë meje Ditën e Gjykimit është ai që ka moralin më të mirë.”
 
7.      Nëpërmjet moralit të mirë arrihet dashuria e Allahut. Usama ibn Shurejku (radijallahu anhu) ka thënë: “Ishim ulur me Profetin ﷺ dhe po qëndronim thuajse mbi kokat tona ishin ulur zogjtë. Asnjëri prej nesh nuk fliste, e në atë moment erdhën tek ai disa njerëz dhe i thanë: “Cilët janë robërit më të dashur tek Allahu?” Ai tha: “Ata që kanë moralet më të mira.”
 
8.      Morali i mirë është nga veprat më të rënda në peshoren e Ditës së Gjykimit. Ebu Derdai (Allahu qoftë i kënaqur me të!) përcjell se Profeti ﷺ ka thënë: “Nuk ka ndonjë vepër që rëndon më shumë në peshoren e Ditës së Gjykimit sesa morali i mirë.”
 
9.      Morali i mirë është shkak për zgjatjen e jetës dhe shtimin e pasardhësve: Profeti ﷺ ka thënë: “Morali i mirë dhe fqinjësia e mirë janë shkak për shtimin e pasardhësve dhe për zgjatjen e jetës.”
 
10.   Me moralin e mirë përfitohen zemrat, lehtësohen çështjet dhe mbrohesh nga dëmi i njerëzve.
 
11.    Morali i mirë është shkak për t’u përmendur për të mirë dhe për t’u shtuar dituria.
 
12.   Morali i mirë të dhuron qetësi shpirtërore, jetë të këndshme, njëherazi është siguri nga problemet e jetës.


Tezkije.com - Nuk lejohet shpërndarja ose/dhe ripublikimi i materialeve pa cekur burimin.
Shko tek kryefaqja