Youtube/Tezkije
Fetva
Aktualitete
Libra
Trajtesa e dytë: Nocioni Sunet dhe rëndësia e tij
Dr. Muhamed el Hamed
 01.06.2022

 
E para: Kuptimi i Sunetit nga ana leksikore. Në arabisht fjala Sunet vjen në kuptimet rrugë dhe traditë.
 
Ibn Mendhuri ka thënë: Fjala Sunet ka kuptimin e traditës, qoftë ajo e mirë, qoftë e keqe.

 
E dyta: Përkufizimi i Sunetit nga ana fetare: Në aspektin e përgjithshëm termi Sunet në sheriat ka kuptimin: tërësinë e atyre që i ka urdhëruar ose i ka ndaluar profeti Muhamed ﷺ, si dhe ato që i ka nxitur, qofshin fjalë, qofshin vepra.”
 
Prandaj thuhet se argumentet fetare janë Libri dhe Suneti, përkatësisht Kurani famëlartë dhe thëniet profetike.
 
Megjithatë, kuptimi i termit Sunet ndryshon te dijetarët e fesë, varësisht nga fusha dhe specialiteti i tyre. Por, ajo që na intereson këtu është kuptimi i Sunetit te dijetarët e hadithit. Kjo, për faktin e të qenit burimi i dytë i legjislacionit islam. Nisur nga kjo, mund të themi se përkufizimi i Sunetit është: “Çdo gjë që është transmetuar nga Profeti ﷺ, qoftë ajo fjalë, vepër, aprovim, cilësi fizike a morale, si dhe çdo sjellje e tij, qoftë përpara shpalljes, qoftë pas saj.”
 
Sipas këtij kuptimi, Suneti është sinonim i hadithit. Por, le të analizojmë gjymtyrët e këtij përkufizimi.
 
“Çdo gjë që është transmetuar nga Profeti ﷺ, qoftë ajo fjalë…”: këtu është për qëllim çdo thënie e Profetit ﷺ, të cilën e ka thënë në ngjarje (raste) të ndryshme, dhe çdo sqarim që Profeti ka bërë në lidhje me dispozitat, besimin dhe sjelljet, për shembull, fjala e tij: “Çdo vepër vlerësohet sipas qëllimit.”
 
“... vepër...”: çdo gjë që sahabët na e kanë përcjellë për të (Allahu qoftë i kënaqur me ta!), si: abdesin e tij, namazin, mënyrën e haxhillëkut, agjërimin e kështu me radhë.
 
“... aprovim...”: këtu hyjnë gjithë aprovimet që ka bërë Profeti ﷺ, bie fjala, aprovimin e veprave që kanë bërë shokët e tij, duke heshtur ndaj tyre e duke mos kundërshtuar, ose duke i miratuar e duke nxitur për to. Këto vepra të tyre, të cilat janë aprovuar nga Profeti ﷺ, marrin gjykimin si të ishin vepruar nga vetë Profeti. Shembull për këtë është aprovimi që Profeti ﷺ u bëri abisinasve, të cilët loznin me heshta në xhami.
 
“... cilësi fizike...”: këtu futen gjithë ato që kanë të bëjnë me tiparet e Profetit ﷺ, si: fytyra, gjatësia, ngjyra, buzëqeshja etj.
 
“.. a morale...”: përfshin të gjitha sjelljet dhe virtytet e Profetit ﷺ.
 
“... qoftë përpara shpalljes...”: pra, çdo sjellje dhe gjendje nëpër të cilën Profeti ka kaluar para profetësisë.
 
“... qoftë pas saj”: Këtu hyjnë të gjitha gjendjet e tij pas profetësisë, sepse ai është prijësi që merret model, për të cilin Allahu na ka lajmëruar në Kuran se duhet ta pasojmë: “Në të Dërguarin e Allahut ka një shembull të mrekullueshëm për atë që shpreson tek Allahu dhe Dita e Fundit dhe e përmend shumë Allahun.” (El Ahzab, 21)
 
Rëndësia dhe pozita e Sunetit në legjislacionin islam
 
Suneti profetik është burimi i dytë i legjislacionit islam. Ai është pjesë e shpalljes dhe rikujtimit, që Allahu ka garantuar se do ta ruajë, siç ka thënë në fjalën e Tij: “Vërtet, Ne e kemi shpallur Rikujtuesin dhe Ne do ta ruajmë atë me siguri.” (El Hixhr, 9)
 
Ky premtim e siguri përfshin ruajtjen e Kuranit dhe Sunetit të Profetit, që është sqarues i Kuranit dhe urtësia e shpallur, siç thotë Allahu: “Allahu të shpalli ty Librin (Kuranin) dhe Urtësinë, si dhe të mësoi atë që nuk e ke ditur.” (En Nisa, 113)
 
Imam Ibn Hazmi (Allahu e mëshiroftë!) ka thënë: “Shpallja (mesazhi hyjnor) ndahet në dy kategori:
 
E para: shpallje që recitohet dhe që është formuar në një mënyrë që nuk mund të imitohet, shpallje kjo e cila është Kurani;
 
E dyta: shpallje e transmetuar dhe e përcjellë jo në formën e shkrimeve, e që nuk ka formulim të paimitueshëm, as nuk recitohet, por vetëm lexohet. Në këtë lloj shpalljeje bëjnë pjesë thëniet e përcjella nga Profeti ﷺ, të cilat sqarojnë më shumë Kuranin. Allahu thotë në Kuran: “Ndërsa ty (o Muhamed) të zbritëm Rikujtuesin, me qëllim që t’u shpjegosh njerëzve atë që u është shpallur.” (En Nahl, 44)
 
Të qenët e Kuranit dhe Sunetit të garantuar nga Allahu nuk nënkupton se në ta nuk do të ketë përpjekje për të futur ndryshime nga dashakeqët, sepse këto përpjekje janë bërë dhe vazhdojnë të bëhen, por qëllimi me të është se Allahu nxjerr prej muslimanëve dijetarë të atillë që hedhin poshtë çdo përpjekje për ndryshim (shtesë apo pakësim) të Librit të Allahut ose Sunetit të Profetit të Tij.
 
Shejhulislam Ibn Tejmije (Allahu e mëshiroftë!) e sqaron këtë duke thënë: “Feja është e ruajtur nga Allahu i Lartësuar. Meqenëse shprehjet (fjalët) e Kuranit janë të ruajtura dhe të përcjella në mënyrë masive, ka bërë që të mos lakmojë kush për të ndryshuar diçka në të, qoftë duke shtuar në të, qoftë duke hequr prej tij, ndryshe nga librat para tij. Allahu i Lartësuar thotë: “Vërtet, Ne e kemi shpallur Rikujtuesin (Kuranin) dhe Ne do ta ruajmë atë me siguri.” (El Hixhr, 9)
 
Po ashtu, ndryshe nga mjaft hadithe, të cilat shejtani lakmoi t’i ndryshonte një numër të konsiderueshëm prej tyre, duke shtuar e hequr, ose duke gënjyer rreth tekstit a zinxhirit (të transmetuesve). Por, Allahu bëri që këtij fenomeni t’i kundërviheshin dijetarë të cilët do ta ruanin dhe do ta mbanin të pacenuar nga ndryshimet e shtrembëruesve, nga falsifikimi i gënjeshtarëve e interpretimi i injorantëve duke e sqaruar atë që gënjeshtarët futën në të dhe injorantët në interpretimin e tij.”
 
Në një rast tjetër shejhulislami thotë: “Çdo gabim që mund të ndodhë në komentimin e Kuranit, përcjelljen e hadithit a komentimin e tij, Allahu nxjerr nga gjiri i muslimanëve njerëz që i vënë në dukje ato, të cilët kanë aftësi të argumentojnë se ku gjendet gabimi i gabimtarit dhe gënjeshtra e gënjeshtarit. Është e pamundur që krejt muslimanët të bashkohen në devijim, madje në gjirin e tyre do të vazhdojë të ketë një grup njerëzish të cilët do të jenë triumfues në të vërtetën deri në Ditën e Gjykimit. Kjo, se ata janë populli i fundit, nuk ka libër tjetër pas librit të tyre e as profet tjetër pas Profetit të tyre. Ndërkaq, sa herë që popujt e mëparshëm bënin ndonjë ndryshim a devijim, Allahu dërgonte në mesin e tyre pejgamber i cili i urdhëronte e i ndalonte.
 
Pas Muhamedit ﷺ nuk erdhi i dërguar tjetër. Kështu, Allahu premtoi se do ta ruante Librin që zbriti dhe se ky umet asnjëherë nuk do të bashkohet i tëri në të kotën, përkundrazi, do të nxjerrë nga gjiri i muslimanëve në çdo brez njerëz të ditur, të cilët do ta ruajnë fenë e Tij.”
 
Pra, Kurani është referenca e parë e fesë islame, sepse ai është fjala e paimitueshme e Allahut, i cili i zbriti Profetit përmes engjëllit besnik Xhibril, shprehjet e të cilit janë përcjellë në mënyrë masive, leximi i të cilit është adhurim dhe i cili është i shkruar në mus’haf.
 
Çdo gjë që ka ardhur nga Profeti, përveç Kuranit, qofshin thënie që kanë të bëjnë me besimin, sqarime të dispozitave të sheriatit a praktikë e asaj që ka ardhur në Kuran, quhet Sunet, ose thëniet e Profetit ﷺ, të cilat janë shpallje nga Allahu ose përpjekje e Profetit, duke e ditur se Allahu nuk i aprovon përpjekjet e gabuara që mund të bëjë Profeti.
 
Nga tërë kjo që thamë më lart, kuptojmë se Suneti kthehet te shpallja. Kurani famëlartë është shpallje që recitohet, leximi i të cilit është adhurim, kurse Suneti është shpallje që nuk recitohet, leximi i të cilit nuk është adhurim. Suneti është sqarues i asaj që është thënë në Kuran. Allahu i drejtohet Profetit të Tij duke i thënë: “Ndërsa ty (o Muhamed) të zbritëm Rikujtuesin, me qëllim që t’u shpjegosh njerëzve atë që u është shpallur.” (En Nahl, 44)
 
Kështu, Kurani është referenca e parë, kurse Suneti është referenca e dytë. Të dy së bashku janë referenca të pandashme legjislative, pa të cilat muslimani nuk mund të kuptojë sheriatin dhe dijetari nuk mund të pavarësohet prej tyre.

 
Faktet se Suneti është argument

 
Dikush mund të thotë: Cili është argumenti që na obligon të punojmë në përputhje me thëniet që janë transmetuar nga Profeti ﷺ dhe se Suneti është një ndër referencat e legjislacionit islam?
 
Ç’është e vërteta, ka një sërë argumentesh që tregojnë një fakt të tillë, prej të cilave veçojmë:
 
1.        Besimi në profetin Muhamed ﷺ është detyrë. Nga kërkesat e këtij besimi është besimi i mesazhit të tij dhe pranimi i çdo gjëje që përcillet nga i Dërguari në lidhje me çështjet e fesë. Allahu i ka veçuar dhe zgjedhur profetët nga mesi i robërve të Tij, në mënyrë që t’ua përçojnë atyre mesazhin e Tij. Allahu thotë: “Allahu e di më mirë se kujt ia jep mesazhin e Vet.” (El Enam, 124)
 
Gjithashtu, Allahu thotë: “Mos vallë të dërguarit paskan detyrë tjetër përveç kumtimit të qartë.” (En Nahl, 35)
 
Në një ajet tjetër Allahu thotë: “O besimtarë! Besoni Allahun, të Dërguarin e Tij, Librin që ia ka zbritur të Dërguarit të Tij dhe Librin që e ka zbritur më parë.” (En Nisa, 136)
 
Ndërkaq, në një ajet tjetër thotë: “Prandaj besoni në Allahun dhe në të Dërguarin e Tij, Profetin që nuk di shkrim e lexim e që beson në Allahun dhe Fjalët e Tij! Shkoni pas Tij, që të jeni në rrugën e drejtë!” (El Araf, 158)
 
Ky është një tekst i qartë, i cili obligon të pasohet dhe të punohet sipas asaj që ka sjellë Profeti ﷺ.
 
Kjo duket qartë edhe në thënien e imam Shafiut (Allahu e mëshiroftë!), i cili, në lidhje me ajetin e mësipërm, ka thënë: “Mënyra e përsosur e fillesës së besimit, që është bazë për të tjerat, është besimi në Allahun, pastaj besimi në të Dërguarin e Tij.”
 
2.      Në Kuranin famëlartë ka ajete të shumta të cilat i japin përgjigje kësaj pikëpyetjeje të ngritur, si dhe vënë theksin në obligimin e pasimit të Profetit ﷺ. Një prej tyre është fjala e Allahut: “O besimtarë! Bindjuni Allahut, bindjuni të Dërguarit dhe atyre që drejtojnë punët tuaja. Nëse nuk pajtoheni në ndonjë gjë, drejtojuni Allahut dhe të Dërguarit, nëse besoni Allahun dhe Ditën e Kiametit. Kjo për ju është më e mira dhe shpjegimi më i bukur.” (En Nisa, 59) T’i drejtohesh Allahut nënkupton t’i referohesh Librit të Tij, kurse t’i drejtohesh të Dërguarit nënkupton t’i referohesh Sunetit të tij. Ajet tjetër është fjala e Allahut: “Çfarëdo që t’ju japë i Dërguari, merreni atë, e çfarëdo që t’ju ndalojë, hiqni dorë prej saj.” (El Hashr, 7)
 
E, një nga ajetet më të qarta në lidhje me këtë çështje është: “Jo, për Zotin tënd, ata nuk do të jenë besimtarë të vërtetë, derisa të të marrin ty për gjyqtar për kundërshtitë mes tyre; e pastaj, të mos ndiejnë kurrfarë ngushtimi nga gjykimi yt dhe të të binden ty plotësisht.” (En Nisa, 65)
 
3.      Dëshmitë e haditheve rreth argumentimit të Sunetit. Profeti ﷺ ka thënë: “Kushdo që më bindet mua, ai i është bindur Allahut, dhe kushdo që më kundërshton mua, ai ka kundërshtuar vetë Allahun.”
 
Profeti ﷺ, në një hadith tjetër, ka thënë: “Pas meje kam lënë atë së cilës, nëse i përmbaheni, nuk keni për të humbur kurrë: Librin e Allahut dhe Sunetin tim.”
 
Ndërkaq, në një hadith tjetër thotë: “Përmbajuni Sunetit tim dhe traditës së prijësve të drejtë pas meje. Kapuni fort pas tyre dhe shtrëngojini fort me dhëmballë.”
 
Këto hadithe tregojnë se Profetit ﷺ i janë dhuruar Kurani e Suneti dhe se ndjekja e tyre është detyrë, njëherazi, se të punuarit me Sunetin është sikurse të punuarit me Kuranin.
 
Po ashtu, Profeti ﷺ ua ka tërhequr vërejtjen atyre që e refuzojnë urdhrin e tij, sikurse ka kritikuar ata të cilët e lënë të punuarit në përputhje me hadithin me pretekstin se u mjaftuaka ajo që gjendet në Librin e Allahut. Mikdam ibn Madi Kerebi përcjell se Profeti ka thënë: “Të mos gjej askënd prej jush të mbështetet në kolltukun e tij, që, kur t’i vijë ndonjë nga urdhrat e mi, ai të thotë: “Nuk di ç’është kjo. Atë që gjendet në Librin e Allahut, e pasojmë.” Vërtet, mua më është dhënë Kurani dhe diçka që i ngjan atij.”
 
4.      Konsensusi (ixhmaja). Të gjithë muslimanët janë unanim se të punuarit sipas Sunetit është detyrë, duke iu përgjigjur kështu urdhrit të Allahut dhe të Dërguarit të Tij besnik. Gjithashtu, ata i zbatojnë dispozitat e Sunetit siç zbatojnë dispozitat e Kuranit, sepse Suneti është referencë e sheriatit, siç ka sqaruar Allahu i Madhëruar. Allahu ka dëshmuar se Profeti i Tij ndjek vetëm atë që i shpallet: “Thuaj: “Unë nuk ju them se zotëroj thesaret e Allahut apo se e di të padukshmen e as nuk them se jam engjëll. Unë ndjek vetëm atë që më shpallet.” Thuaj: “A barazohet i verbri me atë që sheh? A s’po mendoni?” (El Enam, 50)
 
Në një ajet tjetër Allahu u tërheq vërejtjen atyre të cilët kundërshtojnë urdhrin e Profetit: “Le të frikësohen ata që kundërshtojnë urdhrin e tij, që të mos i arrijë ndonjë sprovë ose që të mos i godasë një dënim i dhembshëm.” (En Nur, 63)
 
Po ashtu, Allahu thotë: “Jo, për Zotin tënd, ata nuk do të jenë besimtarë të vërtetë, derisa të të marrin ty për gjyqtar për kundërshtitë mes tyre; e pastaj, të mos ndiejnë kurrfarë ngushtimi nga gjykimi yt dhe të të binden ty plotësisht.” (En Nisa, 65)
 
Allahu i Madhëruar ka urdhëruar që ta marrim Profetin për gjyqtar dhe të jemi te kënaqur me gjykimin e tij. Allahu thotë: “Nëse nuk pajtoheni në ndonjë gjë, drejtojuni Allahut dhe të Dërguarit.” (En Nisa, 59)
 
Dijetarët janë unanim se gjykimi pas vdekjes së tij duhet të jetë te Suneti i tij. Në këto ajete ka argumente të qarta rreth ndalimit të kundërshtimit të tij. Mjafton vetëm të shohim se si ua ka tërhequr vërejtjen atyre që e kundërshtojnë se mos i godasin sprova, që mund të jetë: idhujtaria, devijimi ose dënimi i dhembshëm.
 
Po ashtu, Allahu betohet se ata nuk do të jenë besimtarë përderisa nuk e marrin atë si gjykatës për mosmarrëveshjet e tyre, e më pas të binden plotësisht me gjykimin e tij e të jenë të kënaqur pa u mbetur asgjë në zemër në lidhje me gjykimin në fjalë.
 
Këto mjaftojnë si kanosje dhe kërcënim për këdo që lë të punuarit në përputhje me Sunetin e tij pasi t’i jetë qartësuar gjykimi për këtë, qoftë ajo për shkak të lënies pas dore, përçmimit etj.
 
Mënyrat e ruajtjes së Sunetit profetik
 
Më sipër sqaruam se Suneti është pjesë e shpalljes që Allahu ka garantuar se do ta ruajë. Pjesë e ruajtjes së tij është dhe fakti se muslimanët kanë treguar kujdes shumë të veçantë për Sunetin e Profetit, duke e pastruar nga çdo gjë e huaj dhe duke i dalluar hadithet e sakta nga të dobëtat. Kështu, ata e përcollën Sunetin brez pas brezi dhe u kthyen tek ai për çdo çështje të fesë, e mësuan atë, punuan sipas tij, u kapën pas tij dhe e ruajtën, duke realizuar në këtë mënyrë pasimin e Profetit në formën më të mirë.
 
 


Tezkije.com - Nuk lejohet shpërndarja ose/dhe ripublikimi i materialeve pa cekur burimin.
Shko tek kryefaqja